Friday, June 27, 2008

Napu ka pangutana para kay Barack Obama

1. Kinsa si Barack Obama isip usa ka anak, bana, ug amahan sa pamilya?

2. Unsa si Barack Obama isip usa ka tao o indibidwal?

3. Unsa ang naa nimu nga wala sa ubang presidential candidates? Unsay ma hatag sa usa ka Barack Obama nga dili mahatag sa ubang kandidato?

4. Unsay nagtuklod sa imu para mudagan pagkapresidente sa Amerika bisan kini usa ka dakong responsibilidad? O giplano na kini nimu niadto pa?

5. Dili nato maikalingud nga kuyog nagyud na ang dautang panlantaw sa mga puti kung mu ingon ta ug itom o black American. Naglisud ba ka ug pagpasalig sa mga amerikano tungod kay ikaw usa ka itom?

6. Kung ikaw mudaog ug mahimong kinaunhang black president of America, sa kadaghang saad ug mga plano nimu katong ikaw nangumpanya pa, unsa imung direktang kinaunhang lihuk o buhaton para sa nasud?

7. Ikaw ba usa ka "man of action" nga buhaton ug ipursige gyud kung unsay sakto ug dili lang taman sa storya ug panulti?

8. Dili na gayud mawala sukad pa sa September 11 nga panghitabo nga aduna gyuy panagtigi sa Iraq ug America. Ipadayon ba nimu ang lakang nga nasugdan ni Bush o musukwahi ka sa naandan?Unsa imung lihuk bahin sa terorismo?

9. Unsa imung komento bahin sa mga pangdaot sa imung pangalan ug wala nagtuo sa imung kapasidad nga muserbisyo?

10. Luyo sa mga pangdaot, kalisud, ug pagduhaduha sa mga tao sa pagsalig kanimo, unsa may bugtong nga nagpadasig kanimu aron ipadayon imung lakang para sa imung gituohang kaayuhan alang sa tanan?

Napu ka pangutana alang kay Ces Drillon

1. Una sa tanan, kumusta na ka pagkahuman sa nahitabo ug nasinati nimu?

2. Unsa man gyud diay unta to imung tumong sa pagadto sa Sulu?

3. Gi unsa pagkahitabo sa paganunsyo sa paghostage? Gituonan mo ug pusil? Gigapos ba mo?

4. Asa ug nagunsa mo atong panahona paghostage sa inyu? Naa mo sa sakyanan padulong sa lugar o naa namu sa lugar mismo kung asa mo magkuha ug impormasyon? Unsa katinuod nga nilapas mo sa lugar kung asa ra pwede ang media maong kamu ang na hostage?

5. Katong hostage naka sa mga wala nailhing tao, aduna bay mga higayon nga gipasagdan o gipasakitan ka nila? O gitarong ra ka nila ug atiman mahitungod ikaw usa ka sikat nga personalidad sa media?

6. Sa tibuok higayon nga hostage mo didto, aware ba ka sa mga gipangsabutang kwarta kung pila ilang gipresyo para kamu maluwas? O gi isolate gyud mo nga maski kamu mismo walay kalibutan kung unsa nay mga panghitabo?

7. Sa mga panahon nga naa ka sa mga kamut sa mga suspitsado, unsay naa sa imung hunahuna? Kampante ba ka nga makaluwas ra mo o naay mga pagduhaduha kung makalingkawas mong buhi didto?

8. Pagkahuman sa imung naagian, musugot pa ba gihapon ka nga mu adto didtong dapita para makakuha ug istorya bisan kabalo ka nga isip usa ka magsisibya aduna gyuy mga panahon nga kailangan ka musakripisyo?

9. Aduna ba kay kalagot atong mga tawhana nga nanghostage sa inyu? Kung naay higayon nga makastorya ka nila, makaya ba nimu sila atubangon?

10. Unsa imung mensahe sa imung pamilya, sa imung kauban sa media, ug atong mga tawhana nga nagabduct nimu?

Napu ka pangutana alang sa Santo papa

1. Unsang klase sa pamilya nagdako ang usa ka Pope Benedict XVI?

2. Daghang katawhan sa tibuok kalibutan ang naglantaw kanimu isip usa ka balaang tao nga adunay lalom nga pagtuo, pero daghan pud usab ganahan makahibalo kung unsa gayud diay ang bulahatunon sa usa ka Santo papa?

3. Kanusa nimu nadungan ang tawag sa Ginoo nga ikaw angay gyud ani nga propesyon?

4. Kinsa ug unsa ang nagtuklod minu para dawaton ang dakong responsibilidad nga mahimung Santo papa?

5. Dili malikayan sa kadaghanan ang temtasyon maski asa ug kinsa pa ta. Busa isip usa ka Santo papa, gi unsa nimu pagpabiling balaan sa mata sa Ginoo ug sa tanang katawhan?

6. Nagtipunog ang problema sa tibuok kalibutan maong isip usa ka Santo papa, responsibilidad nimu magampo ug mutabang sulbad aning mga problemaha. Asa ka tigkuhag kusog ug inpirasyon para atubangon kining mga problema?

7. Gihigugma ug gipanga sa tanan sa sulod sa pila ka tuig si Pope John paul II maong dili malikayan nga makumpara ka sa iyaha. Sa imung bahin, wala ka ba naglisud sa pagpakita sa mga tao kung kinsa si Benedict XVI?

8. Unsa imung gustong ipa abot sa mga kristyanong nagduda sa ilang mga pagtuo mahitungod sa mga panghitabo sa ilang kinabuhi nga lisud para nila dawaton samut na matapos nigawas ang skandalusong Da Vinci Code?

9. Kung wala ka nagpari ug nahimung Santo papa, sa tanaw nimu unsa kaha imung propesyon ug panginabuhi karon?

10. Kung ikaw mupanaw na aning kalibutana, unsay gusto nimu magpabilin sa kasing kasing ug alimpatakan sa mga tao bahin nimu?

Monday, June 23, 2008

Lima ka bagong Sugbuanong pulong

9th set:

1. buligway - teamwork
  • Makitan gayud ang buligway sa duha ka grupo para makabot ang medalya!
2. masadyaon - joyful
  • Gasige ra ug ngisi maong nailhan na siya nga usa ka masadyaong tawo.
3. tatsa - flaws
  • Wala koy makitang tatsa sa iyang pagkanta ganina.
4. iduso - push
  • Palihug ko ug duso sa akong bag kay kahagbungon na.
5. kaplug - discover
  • Siya nakakauplug ug usa ka maanindut nga lugar dapit sa Visayas.
8th set:

1. gipasabot - explained
  • Wala mi gipasabot ug tarung sa amung maestra bahin sa iyang exam.

2. pamatasan - conduct
  • Wala kaayo siyay amigo tungod sa iyang maot nga pamatasan.

3. kalawum - deepness
  • Giluod ko nagtanaw sa kalawum sa iyang samad.

4. bisan - even if; though
  • Niskwela gihapon ko bisan lain akong paminaw.

5. igot-igot - anus
  • Ilang giapil ug sugba ang igot-igot sa manok.

7the set:

1. dinalian - rush; quick
  • Maot ang resulta sa mga dinaliang trabaho.
2. nanigurado - making sure; to assure
  • Nanigurado ug pangutana si mama kung nakauli ba gyud ug sayo akong manghod gahapun.
3. balikon - to return; to go back
  • Ako ra unyang balikon ang akong mga butang sa library kay daghan na ko ug gidala.
4. itudlo - point
  • Itudlo sa mga pulis ang kriminal nga nagpatay sa imung inahan.
5. makahupay - relieve
  • Makahupay sa akong kaguol ang katawa sa akong gwapo nga anak.


6th set:
1. lukon - prawns
  • Paborito sa akong papa ang ginisang lukon.
2. pakapin - bonus
  • Naay pakapin nga sabon ang akong gipalit nga plato.
3. garbo - pride
  • Garbo sa Sugbo ang mga bisrock nga kanta.
4. kakapoy - exhaust; fatigue
  • Nakatug ko dayun pagabot sa balay tungod sa kakapoy.
5. nisalmut - join; participate
  • Nisalmut ang STC sa Regional Debating Championship kung diin sila ang nakadaug.

5th set:
1. ambi - bring me
  • Ambi palihug ang akong bolpen.
2. tuhod - knee
  • Gasakit napud ang tuhod ni lolo.
3. bino - wine
  • Magbaha ug bino ugma kay nakadaug amung silingan ug lotto.
4. bitoon - star
  • Kabuton nako ang bitoon para kanimu.
5. kadlawon - dawn
  • Gipukaw ko ni mama ug kadlawong dako para kuyogan siya mangumpra.
4th set:

1. Malipayon - happy
  • Malipayon ko sa pagabot sa akong gimahal nga bana.
2. Saad - promise
  • Tumanon nako akong saad nga higugmaun ka samtang ako buhi ining kalibutana.
3. Ampo - pray
  • Giampo ko ang mga nangamatay sa trahedya.
4. Balaud - law
  • Adunay bagong balaud ang skwelahan nga dili na pwede magdala ug cellular phones.
5. Gilimud - deny
  • Gilimud sa amahan ang dautang gibuhat sa iyang anak.
3rd set:

1. Tapulan - lazy
  • Wala koy plano makabana ug tapulan.
2. Angkon - admit
  • Giangkon nako ang akong kuwang sa partisipasyon maong napalpak ang plano.
3. Gipasagan - neglected
  • Napagud ang nilunag kay gipasagdan kini ni mama.
4. Linug - earthquake
  • Grabe ang epekto sa linug pag niaging simana.
5. Gibyaan - left
  • Gibyaan na gyud siya sa iyang inahan.


2nd Set:
  1. Bahin - regarding
  • Naghisgut mi bahin sa kawat nga nahitabo gabii.
2. Tubus - rescue
  • Natubos na ang iyang bana nga naapil sa lunod.
3. Katungdan - obligation
  • Katungdan sa Coast Guard ang muhatag katinaw sa makalilisang hitabo.
4. Matinabangon - helpful
  • Mabulahan unta sa Ginoo ang mga matinabangon nga tao.
5. Baskog - healthy
  • Dili masukod ang kalipay sa inahan pagkakita sa iyang baskog nga kinamanghuran.
1st Set:

1. Pahibalo - warn
  • Ang malacaƱang nagpahibalo nga musaka na usab ang presyo sa gasolina.
2. Halandumon - memorable
  • Kini usa ka halandumon nga butang.
3. Kasinatian - experience
  • Dili nako ni makalimtan nga kasinatian.
4. Paabot - expect
  • Nagpaabot ko sa akong gasa gikan sa akong mama.
5. Aninipot - firefly
  • Wala ko nagdahom makakita ug aninipot sa imung kwarto gabie.

Monday, June 16, 2008

Ang Akong Labing Halandumon nga Kasinatian na Sugbuanon

Isip usa ka batanong nagdako sa Bohol, naglisod ko ug pahiayon sa akong kaugalingon sukad nibalhin ko dire sa Sugbo para muskwela ug kolehiyo. Dire ko natawo sa Sugbo pero didto nako nagdako sa Bohol. Wala kaayo ko naglisud ug husay sa akong mga butang ug pangitag mga higala kay ako usa ka tabian ug maamigohon nga pagkababae. Apan ako nahimuot ug naglibug sa mga komento sa akong mga kaila bahin sa akong stinuryaan kay naa daw koy mga sinultian nga dili nila masabtan. Yaga-yagaan ko sa akong mga amigo ug amiga kung muuli ko sa Bohol kay taga Sugbo na daw kaayo ko paminawon. Ug naa pud ko dire sa Sugbo, naay mga higayon nga dili ko masabtan sa akong mga kasaring kay aduna kuno koy mga pulong nga karon pa nila nadungan. Matagbaw pud intawon ko ug badbad aron ko nila masabtan.

Usa lang to sa mga daghang kasinatian nako. Pero ang akong labing halandumong kasinatian na Sugbuanon kay katong higayon nga gipabasa ko ug pulong sa misa nga Sugbuanon. Wala pud usab ako nagdahom nga bisaya diay ang gamitong sinultian sa matod nga misa. Maglisud pud ko ug balibad kay walay musugot mupuli nako. Nakonsensya intawon ko sa Ginoo atong mga panahona kay imbis hapsay ug matapaton ang misa, nagkatawa na hinuon ang tanan samtang naminaw nako nagbasa. Sa kauwaw nako, wala nako gitiwas ang misa. Nigawas ko human sa wali ug gipraktisan maayo ang pagbasa. Kabalo kong ulahi na ang tanan pero gibalik-balik gyud nako ang pulong hantod dili na ko katawanan paminawon. Hinaot napasaylo ko sa Ginoo ug nakita niya akong pagkugi sa pagbasa ug sakto sa iyang mga pulong. Ug mao kato akong kasinatiang di gayud nako makalimtan.